2-2) محل اجراي طرح : شهر عباس

3-2) نوع طرح :  بنيادي (Basic)  [ ]    كاربردي(Applied)  [*]    بنيادي–كاربردي  [ ]    توسعه اي [ ]    

4-2) نوع مطالعه:

5-2) معرفي طرح و بيان مساله:

زمان وقایع دوران باروری نظیر اولین قاعدگی،اولین حاملگی و شروع یائسگی ، نقش کلیدی در زندگی یک زن ایفا می کند(1). یائسگی طبیعی،طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی عبارتست از قطع عادت ماهیانه در زنان به دلیل توقف فعالیت فولیکولار تخمدان به مدت حداقل 12 سیکل پیوسته که با حاملگی ، شیردهی و یا سایر اختلالات هورمونی ارتباطی نداشته باشد(8-2). اما از نظر آزمایشگاهی ، قطع قاعدگی همراه با کاهش استروژن خون و میزان FSH (هورمون محرک رشد فولیکول)بیشتر از 40 میلی یونیت در هر لیتر ، بیانگر یائسگی است(7,5). از آنجا که امید به زندگی زنان افزایش یافته است (طبق منابع مختلف به 80-70 سال) لذا هر زن حدود یک سوم(حدود 30-20 سال) از عمر خودرا در سنین پس از یائسگی میگذراند(11,9,7,4,2,1). رشد جمعیت سالمندان در مقایسه با جوانان به گونه ای است که سالانه حدود 25 میلیون زن در دنیا به سن یائسگی می رسند و این در حالی است که تعداد زنان یائسه در سال 1990در جهان، 467 میلیون نفر برآورد شدند(14,1). سن متوسط یائسگی در جوامع صنعتی 51-50 سال ذکر شده و حدود 40 درصد زنان بطور سرشتی قبل از 40 سالگی یائسه می شوند(یائسگی زودرس)(14,11-9) در حالیکه حیطه تغییرات سن یائسگی در ایران،حوزه ای نسبتا وسیع از 52-46 سال را در بر میگیرد(14,11-8,6,3-1).میانگین سن یائسگی در امریکا 4/51 ،آنکارای ترکیه2/4±47 ،لاهور پاکستان 6/3±49  و در ایران 6/49 سال گزارش شده است بطوریکه طبق مطالعات،مثلا در شهر تهران 45/4±51/48 ،مشهد7/3±2/48 ،شاهرود 7/5±2/53 ،اهواز 17/4±97/47 و مازندران 37/4±93/47 بوده است(20-17,12,9,5-3). شایان ذکرست که بر اساس یک مطالعه توصیفی، سن متوسط یائسگی در زنان سیده، 5/2 سال بالاتر از جمعیت کل بدست آمده است(10). بسیاری از عوارض یائسگی،قابل پیشگیری و درمان اند.امروزه از درمان جایگزینی استروژن جهت کاهش علائم وازوموتور،تغییرات و علائم واژن آتروفیک و سایر علائم سیستم ادراری-تناسلی و تغییرات خلقی و روحی، حفظ و نگهداری توده استخوانی و تمامیت اسکلتی استفاده میشود(13,12,4). پیش بینی می شود تعداد زنان یائسه در جهان تا 2030 به یک میلیارد و 200 هزار نفر با افزایش سالانه 47 میلیون نفر مورد جدید در سال برسد.بطور کلی دو دسته عوارض زودرس و دیررس برای یائسگی وجود دارد.علائم زودرس شامل قطع قاعدگی، گرگرفتگی و بیخوابی و علائم دیررس که به کمبود استروژن مربوط اند شامل آتروفی سیستم ادراری-تناسلی، بیماریهای قلبی-عروقی و پوکی استخوان می شوند(13,12,10,7,4).

طبق مطالعات متعدد،عوامل مرتبط بسیاری با سن یائسگی؛از جمله سن منارک،وضعیت تغذیه،وضعیت اقتصادی-اجتماعی،تعداد زایمان،تعداد سقط،روشهای پیشگیری از بارداری هورمونی،نژاد،مذهب، سیادت، شیردهی ،تحصیلات ، ویژگیهای فیزیکی ،مصرف الکل و دخانیات ،اعتیاد، سن اولین بارداری، سن آخرین بارداری ،فعالیت بدنی ،رفتارهای جنسی و ... وجود دارد ولی نتایج متناقضی از تاثیراتشان گزارش گردیده است،بطوریکه در نتیجه تحقیقی در شهر تهران در سال 1384،مصرف قرصهای ضدبارداری از عوامل موثر بر کاهش سن یائسگی معرفی شد،در حالیکه همین عامل در مطالعه ای در شهرستان اهواز در سال 80-1379 ،با شروع دیرتر یائسگی همراه بود(5,1). از طرفی یائسگی به عنوان شاخصی جهت تعیین حد نهایی باروری، نسبت به سایر دوران ها کمتر مطالعه شده است(14,6,5,1). قابل ذکرست که در بررسی انجام شده به همین منظور در سطح استان مازندران در سال1381، شهر بابل مورد مطالعه قرار نگرفته است(9).

هدف از این مطالعه،تعیین سن یائسگی و فاکتورهای مرتبط با آن در زنان یائسه 46 ساله و بالاتر شهر بابل میباشد. امید است که نتایج چنین مطالعاتی در زمینه طراحی خدمات بهداشتی مورد نیاز این گروه در ارتقاء سطح کیفی زندگیشان ، مفید فایده قرار گیرد و زمینه ساز تحقیقات آتی باشد.

6-3) تعريف واژه ها(تعريف عملياتي):( حداقل 3 واژه)

یائسگی: قطع قاعدگی بطور طبیعی بمدت حداقل 12 سیکل پیوسته بدون ارتباط با حاملگی،شیردهی و یا سایر اختلالات هورمونی(2).

سقط: خاتمه خود به خود یا عمدی حاملگی ،پیش از هفته 20 یا کمتر بودن وزن هنگام تولد از 500 گرم(15).

شاخص توده بدنی:نمایه توده بدن، شاخص مقدار چربی بدن است که با استفاده از اندازه های وزن و قد بدست میاید:

وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر(16).

7-2) بررسي متون: سابقه علمي اين طرح و  پژوهش‌هاي انجام شده در اين زمينه در داخل و خارج کشور را بر اساس نام مطالعه و نتيجه ذكر نماييد. مرجع مورد استفاده، در داخل پرانتز نوشته شود و در انتهاي فرم طرح پيشنهادي به ترتيب شماره‌ها ذكر گردد.  

1. در طی تحقیقی توصیفی با عنوان بررسی سن یائسگی در زنان استان مازندران در سال 1381، توسط خانم عبداللهی، 3036 زن یائسه شهری و روستایی استان،به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای مورد مطالعه قرار گرفتند.اطلاعات مربوط به مشخصه های دموگرافیک،آنتروپومتریک،تولیدمثل،قاعدگی و... از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید،وزن و فشار خون سنجش شد و داده ها توسط آنالیز واریانس،کای دو،رگرسیون و t-test تجزیه و تحلیل شد. میانگین سن یائسگی 37/4±93/47 سال بود و 7/3 درصد زنان قبل از40 سالگی یائسه شده بودند.  آزمون های آماری ارتباط معناداری بین سن یائسگی با تحصیلات ، وضعیت اقتصادی ، BMI  ، چپ دستی ، سیادت ، استفاده از روش های هورمونی ضدبارداری ، تاریخچه قاعدگی و استرس های دریافت شده در گروه زنان با یائسگی زودرس و دیررس نشان نداد ولی ارتباط بین سن یائسگی با شغل ، تعداد حاملگی ها ، سن آخرین حاملگی ، سن یائسگی مادر و خواهران معنی دار بود(9).

1.  در تحقیقی در سال 1385 با عنوان الگوی سن یائسگی طبیعی زنان استان سمنان توسط آقای سادات هاشمی، 3545 زن 30 ساله وبالاتر شهری و روستایی،به روش نمونه گیری خوشه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها توسط تکمیل پرسشنامه با مصاحبه،جمع آوری گردید.میانگین سن یائسگی در کل استان سمنان 02/5±40/52 سال برآورد شد. یائسگی از سن 30 تا 43 سالگی به آرامی افزایش می یافت اما پس از آن تا سن تقریبا 55 سالگی ، سرعت آن رو به افزایش و سپس به آرامی رو به کاهش می گذاشت . میانگین سن یائسگی استان سمنان در مقایسه با سایر نقاط کشور بیشتر و از این لحاظ از وضعیت مطلوب تری برخوردار است(٢).

1. در تحقیقی که در طی سال 84-1383 با عنوان میانگین سن یائسگی و عوامل موثر بر آن در زنان تهرانی ساکن شهر تهران توسط خانم اشرفی انجام شد، 7711 زن 35 ساله و بالاتر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای مورد مطالعه قرار گرفتند.داده ها توسط پرسشنامه ای که دربرگیرنده ی اطلاعاتی چون سن یائسگی،شرایط اقتصادی-اجتماعی،سن منارک،تعداد زایمان و...بود،جمع آوری گردید و توسط نرم افزار SPSS و تستهای Mann Withney و t-test آنالیز گردید.میانگین سن یائسگی 71/47 سال بود و ارتباط معنی داری بین سن یائسگی و سن مادر در زمان یائسگی وجود داشت(١).